Een overzicht van ondersteunde communicatie-interventies voor kinderen met visuele en motorische beperkingen Implicaties voor onderzoek en praktijk
Het is een uitdaging om ondersteunde communicatie (OC) optimaal in te zetten bij mensen met een communicatief meervoudige beperking (CMB), die naast een communicatieve ook visuele en motorische beperkingen hebben. Uit de studies blijkt dat de focus voornamelijk lag op het leren communiceren van wensen en behoeften, oftewel wat iemand wel of niet wil. Ondersteunde communicatie werd echter nauwelijks gebruikt om sociale interactie te bevorderen. Ook werd er weinig aandacht besteed aan de communicatiepartners; in slechts twee studies richtte de interventie zich op hen. In de toekomst zou er meer aandacht moeten zijn voor a) het bevorderen van brede communicatieve functies, met name sociale interactie, en b) het betrekken van mensen met diverse culturele achtergronden.
Voor jou gelezen door dr. Maartje Radstaake
Dit onderzoek laat vooral zien dat er een groot gebrek is aan onderzoek naar jonge kinderen met een visuele en motorische beperking. Juist bij kinderen die zo opgesloten zitten in hun lijf, is ondersteunde communicatie de toegang naar contact en ontwikkeling. Door ondersteunde communicatie niet, te laat, of te beperkt aan te bieden lopen deze kinderen het risico op onderschatting en (sociale) uitsluiting. Meer onderzoek is nodig naar de inzet van ondersteunde communicatie bij deze groep, met daarbij aandacht voor training van communicatiepartners en de inzet van ondersteunde communicatie buiten "aangeven van wensen en behoeften". Vanuit de normale taalontwikkeling is er geen reden om aan te nemen dat bij alle kinderen de ene communicatieve functie zich ontwikkelt voor de andere. Ik herken dit heel erg bij de kinderen en volwassenen die ik tegenkom in mijn werk. Door grapjes te maken met ondersteunde communicatie, door vragen voor te programmeren en leuke uitspraken erin te zetten ontstaan vaak de mooiste interacties en wordt ondersteunde communicatie betekenisvol voor iedereen.
Waar gaat dit onderzoek over?
Dit onderzoek heeft gekeken naar welke ondersteunde communicatie-interventies zijn ingezet bij mensen met een communicatief meervoudige beperking en wat de uitkomsten hiervan waren. Deze conclusies zijn omgezet naar adviezen voor de praktijk en vervolgonderzoek.
Hoe is het onderzoek uitgevoerd?
In dit onderzoek zijn verschillende studies met elkaar vergeleken waarin ondersteunde communicatie werd ingezet bij mensen met communicatief meervoudige beperkingen. Er zijn in totaal 27 relevante onderzoeksartikelen gevonden via diverse zoekmachines, waarin 55 kinderen en jongvolwassenen gebruik maakten van ondersteunde communicatie.
Welke conclusies komen uit dit onderzoek?
- Kinderen en jongen met (ernstige) CMB kunnen zich beter leren uiten door de inzet van OC, ook op latere leeftijd.
- Groot gevaar dat als OC bij deze groep niet wordt ingezet, ze onderschat worden en uitgesloten worden (blijven!) van sociale interactie.
- Vooral onderzoeken bij kinderen ouder dan 6 jaar.
- Meeste onderzoeken in klinische omgeving, uitgevoerd door onderzoekers. Communicatiepartners uit dagelijks leven niet of nauwelijks betrokken bij studies.
- OC draaide vooral om “aangeven wensen en behoeftes”, weinig op sociale functies van communicatie.
Overall; opvallend weinig onderzoeken gevonden naar OC bij deze complexe doelgroep, terwijl meerwaarde van OC zo duidelijk is.
Wat betekent dit voor ouders en professionals?
Ondersteunde communicatie-interventie zou juist bij deze doelgroep al zo vroeg mogelijk ingezet kunnen worden, omdat een communicatief meervoudige beperking vaak al vanaf jonge leeftijd bekend is. Daarnaast ontwikkelen sociale functies, zoals gedeelde aandacht en plezier, en aangeven wat je wel en niet wil, zoals wensen en behoeften, zich bij typisch ontwikkelende kinderen tegelijkertijd. Er is geen reden om aan te nemen dat wensen en behoeften makkelijker te communiceren zijn en dat daarmee begonnen zou moeten worden. Een breed taalaanbod in alle communicatieve functies is dan ook noodzakelijk voor het stimuleren van de algemene ontwikkeling. Daarnaast zou de brede omgeving, zoals ouders, leerkrachten en vriendjes, intensief betrokken moeten worden bij ondersteunde communicatie-interventies.
Details over het onderzoek
- Onderzoekers:
- Savanna Brittlebank, Janice Light & Lauramarie Pope
- Publicatiedatum:
- 2024
- Universiteit:
- The Pennsylvania State University
- Land:
- Verenigde Staten
- Titel:
- A scoping review of AAC interventions for children and young adults withsimultaneous visual and motor impairments: Clinical and research Implications