Een kader voor participatie van mensen met complexe communicatiebehoeften Onderzoek uit Zuid-Afrika

Samenvatting

Meedoen in de samenleving is belangrijk voor een zinvol, verbonden en gezond leven. Mensen met complexe communicatiebehoeften hebben daar vaak minder kansen toe. Negatieve opvattingen en te weinig kennis over ondersteunde communicatie (OC) spelen een rol. De Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties bieden een goed kader voor verbetering. In Zuid-Afrika laat het Centre for Augmentative and Alternative Communication (CAAC) zien hoe onderzoek en onderwijs aan vijf Sustainable Development Goals bijdragen aan betere participatie van mensen met complexe communicatiebehoeften, waarbij zij zelf actief worden betrokken.

Voor jou gelezen door dr. Irena Drašković

Dit onderzoek laat goed zien hoe breed participatie kan zijn, wanneer mensen met een communicatief meervoudige beperking (CMB) niet alleen ondersteuning krijgen, maar ook actief deel kunnen nemen. 

In Zuid-Afrika wordt ondernemerschap van jongeren met CMB expliciet gestimuleerd, iets wat in Nederland nog nauwelijks gebeurt. In gesprekken met de gemeente Nijmegen merkte ik dat ondernemerschap bij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt hier vaak niet eens wordt overwogen. In andere delen van de arbeidsmarkt wordt het in het algemeen juist wél gestimuleerd. Daarom vind ik dit artikel zo relevant: het daagt ons uit om onze eigen kaders en aannames te herzien.

Het Centre for Augmentative and Alternative Communication (CAAC) in Zuid-Afrika laat zien hoe dit in de praktijk kan werken. Ze koppelen projecten voor werk, ondernemerschap en onderwijs aan de Sustainable Development Goals (SDG's), zoals:

  • Geen honger (SDG 2): zorgen dat jongeren genoeg te eten hebben en gezond kunnen leven.
  • Goede gezondheid en welzijn (SDG 3): zorgen voor een goede gezondheid en welzijn van iedereen.
  • Kwaliteitsonderwijs (SDG 4): zorgen dat jongeren toegang hebben tot goed onderwijs en kunnen blijven leren.
  • Waardig werk en economische groei (SDG 8): kansen bieden om te werken of een eigen bedrijf te starten.
  • Vrede en sterke instellingen (SDG 16): zorgen dat iedereen recht heeft op eerlijke behandeling en dat instellingen eerlijk en toegankelijk zijn.

Op die manier wordt er onderzoek gedaan naar wat jongeren met CMB helpt of juist belemmert. Zo krijgen jongeren meer kansen om zelfstandig te leven en actief deel te nemen aan de samenleving. 

Waar gaat dit onderzoek over? 

Het artikel beschrijft hoe het Centre for Augmentative and Alternative Communication (CAAC) in Zuid-Afrika de Sustainable Development Goals (SDG’s) gebruikt om de participatie van mensen met een communicatief meervoudige beperking (CMB) te versterken. Bestaande activiteiten van het centrum worden gekoppeld aan de vijf genoemde SDG’s.

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?

Het is een theoretisch artikel; een reflectieve overzichtsstudie van verschillende projecten van het CAAC. De auteurs koppelen praktijk, onderzoek, onderwijs en beleid aan de genoemde SDG’s.

Welke conclusies komen uit dit onderzoek?

  • CAAC werkt bewust aan meerdere SDG’s, niet alleen om beperkingen te verminderen, maar ook om participatie breed te bevorderen.
  • Er is nog veel werk nodig: materialen, richtlijnen en trainingen moeten samen met mensen met CMB en betrokkenen worden ontwikkeld, getest en aangepast.
  • Onderzoeksresultaten zouden beter in beleid en wetgeving moeten doorwerken om gelijke kansen te bevorderen.
  • Mensen met CMB moeten niet alleen ondersteund worden, maar ook actief meedoen aan het ontwikkelen, uitvoeren en evalueren van beleid en praktijk.

Wat betekent dit voor ouders en professionals?

Professionals, onderzoekers en beleidsmakers worden uitgenodigd breder te kijken dan individuele interventies. Echte participatie vraagt aandacht voor gelijke toegang tot onderwijs, werk, gezondheidszorg, rechtspraak en andere domeinen van het dagelijks leven. Samenwerking tussen sectoren én structurele betrokkenheid van mensen met CMB is cruciaal.

Om ook kritisch naar onze eigen praktijk te kijken in het licht van de SDG’s, heb ik een korte vragenlijst toegevoegd. Met deze vragen wordt ruimte geven voor reflectie en feedback naar eigen praktijk en de situatie in Nederland. Ik ben benieuwd hoe iedereen dit ziet.

Vragenlijst

Op welke domeinen (gezondheid, onderwijs, werk, rechtspraak, voeding) kunnen mensen met CMB in Nederland al gelijkwaardig meedoen?
Waar zie jij nog duidelijke barrières voor de participatie van mensen met CMB? Waardoor worden die volgens jou veroorzaakt? En wat zou kunnen helpen om die barrières te overwinnen?
Als je één prioriteit mocht kiezen om onderzoek, behandeling of beleid beter aan te laten sluiten bij de SDG’s, wat zou dat dan zijn?
Wat viel je op aan dit artikel? Zijn er inzichten of ideeën die jou raakten of die je graag verder uitgewerkt zou zien?
Wil je nog iets meegeven aan het team van Milo over dit thema?

Details over het onderzoek

Onderzoekers:
Shakila Dada, Kerstin Tönsing, Juan Bornman, Alecia Samuels, Ensa Johnson & Refilwe Morwane
Publicatiedatum:
2022
Universiteit:
University of Pretoria, CAAC (Centre for Augmentative and Alternative Communication)
Land:
Zuid-Afrika
Titel:
The Sustainable Development Goals: A framework for addressing participation of persons with complex communication needs in South Africa